فیزیوتراپی آسیب‌های ورزشی به عنوان یکی از مهم‌ترین بخش‌های توانبخشی و درمانی، نقش اساسی در بازگرداندن ورزشکاران به وضعیت جسمانی مناسب و پیشگیری از آسیب‌های بیشتر دارد.
ورزشکاران به دلیل فعالیت‌های بدنی شدید و مداوم، در معرض خطر بالایی برای دچار شدن به انواع آسیب‌های عضلانی، اسکلتی و مفصلی هستند. هدف اصلی در فیزیوتراپی آسیب‌های ورزشی، بازگرداندن ورزشکار به عملکرد بهینه و پیشگیری از بروز مجدد آسیب‌ها از طریق اصلاح تکنیک‌های ورزشی و ارائه برنامه‌های تمرینی مناسب است.
فیزیوتراپی ورزشی چیست ؟
فیزیوتراپی ورزشی یک شاخه تخصصی از فیزیوتراپی است که به پیشگیری، ارزیابی، تشخیص، درمان و توانبخشی آسیب های ورزشی می‌پردازد. این نوع فیزیوتراپی به ورزشکاران و افرادی که در فعالیت های جسمانی و ورزشی شرکت دارند، کمک می‌کند تا از آسیب های ورزشی جلوگیری کنند، عملکرد خود را بهبود بخشند و پس از آسیب دیدگی، در مدت زمان کوتاهی به وضعیت عادی خود بازگردند.
فیزیوتراپیست های ورزشی با توجه به نوع ورزش، ساختار بدنی و نیازهای خاص هر فرد، برنامه های تمرینی و درمانی مخصوصی طراحی می‌کنند. این برنامه ها شامل تمرینات تقویتی، کششی، تعادلی و تکنیک های درمانی دستی مانند ماساژ و درمان های الکتریکی هستند.
به طور کلی، فیزیوتراپی ورزشی با هدف بهبود عملکرد ورزشی و کاهش خطر آسیب های مجدد انجام می‌شود و برای تمامی ورزشکاران از مبتدی تا حرفه ای قابل استفاده است.
فیزیوتراپی آسیب های ورزشی در چه مواردی کمک کننده است؟
- پیشگیری از آسیب های ورزشی
- تشخیص و درمان آسیب ها و شدت آسیب های ورزشی
- توانبخشی پس از جراحی های مرتبط با آسیب های ورزشی
- بهبود عملکرد ورزشی مانند افزایش قدرت، انعطاف پذیری، تعادل و هماهنگی عضلات
- مدیریت درد و التهاب
- اصلاح تکنیک های ورزشی
اقدامات فیزیوتراپیست ها در فیزیوتراپی صدمات ورزشی
فیزیوتراپیست ها در فیزیوتراپی صدمات ورزشی اقدامات متنوعی را برای بهبود و بازگشت به شرایط عادی ورزشکاران انجام می‌دهند. این اقدامات شامل مراحل مختلف از ارزیابی اولیه تا برنامه های توانبخشی و بازگشت به ورزش است. برخی از اقدامات فیزیوتراپیست ها:
✅در ابتدا تکنیک های ارزیابی بالینی و گاهی تصویربرداری پزشکی مانند MRI یا اشعه X برای فرد تجویز می‌شود. این مرحله برای تعیین مسیر درمانی بسیار مهم است.
✅در مراحل اولیه، فیزیوتراپیست ها از تکنیک های مختلف مانند استفاده از سرما و گرما، الکتروتراپی، اولتراسوند و ماساژ درمانی برای کاهش درد و التهاب استفاده می‌کنند.
✅بعد از کاهش درد و التهاب، فیزیوتراپیست ها برنامه های تمرینی خاصی را برای تقویت عضلات ضعیف شده و بهبود انعطاف پذیری طراحی می‌کنند. این تمرینات به جلوگیری از آسیب های مجدد و بهبود عملکرد ورزشی کمک می‌کنند.
✅فیزیوتراپیست ها ممکن است از تکنیک های دستی مانند ماساژ و تکنیک های نرمش بافت های نرم برای بهبود تحرک و کاهش تنش عضلانی استفاده کنند.
✅اگر ورزشکار تحت عمل جراحی قرار گرفته باشد، فیزیوتراپیست ها برنامه های توانبخشی خاصی را برای بازگشت به وضعیت عادی و تقویت ساختارهای آسیب دیده تنظیم می‌کنند.
✅در صورت لزوم، فیزیوتراپیست ها ممکن است از تجهیزات کمکی مانند باندهای کشی، بریس ها و دستگاه های مخصوص برای حمایت از ناحیه آسیب دیده و تسریع روند بهبودی استفاده کنند.
دکتر هانیه یاوری فیزیوتراپیست ورزشی و ارتوپدی
در صورت بروز صدمات ورزشی چه کنیم؟
در صورت بروز صدمات ورزشی، اقدامات اولیه‌ای که می‌تواند به کاهش شدت آسیب و تسریع روند بهبودی کمک کند، بسیار مهم است. در ادامه به مراحلی که باید در صورت بروز صدمه ورزشی انجام دهید، اشاره خواهیم داشت.
- متوقف کردن فعالیت: بلافاصله پس از احساس درد یا آسیب، فعالیت ورزشی خود را متوقف کنید. ادامه دادن فعالیت ممکن است باعث تشدید آسیب شود.
- استراحت: ناحیه آسیب دیده را استراحت دهید و از فشار بیشتر بر روی آن جلوگیری کنید.
- یخ گذاری: یخ را در یک پارچه یا کیسه قرار دهید و آن را به مدت 15-20 دقیقه بر روی ناحیه آسیب دیده بگذارید. این کار به کاهش التهاب و درد کمک می‌کند. این کار را هر چند ساعت یک بار تکرار کنید.
- فشرده سازی : از بانداژ فشاری برای کاهش تورم و حمایت از ناحیه آسیب دیده استفاده کنید. اما مطمئن شوید که بانداژ خیلی سفت نباشد تا جریان خون به درستی انجام شود.
- جلوگیری از حرکت ناحیه آسیب دیده: تا زمانی که آسیب بهبود نیافته است، از حرکت ناحیه آسیب دیده (مثل راه رفتن بر روی پای آسیب دیده) خودداری کنید.
- مصرف داروهای ضد التهابی: در صورت نیاز، می‌توانید از داروهای ضد التهابی مانند ایبوپروفن برای کاهش درد و التهاب استفاده کنید. اما قبل از مصرف هرگونه دارو با پزشک مشورت کنید.
- مراجعه به پزشک یا فیزیوتراپیست: اگر آسیب شدید است یا بعد از چند روز بهبود نیافت، حتماً به پزشک یا فیزیوتراپیست مراجعه کنید. آن ها می‌توانند تشخیص دقیقی از آسیب شما بدهند و برنامه درمانی مناسب را پیشنهاد دهند.
نتیجه گیری
حفظ سلامتی و پیشگیری از آسیب های ورزشی همواره بهتر از درمان است. توجه به اصول صحیح تمرینات ورزشی، گرم کردن مناسب پیش از فعالیت و سرد کردن بعد از آن و استفاده از تجهیزات مناسب از بسیاری از صدمات ورزشی جلوگیری می‌کند. در صورت بروز هرگونه آسیب، به علائم بدن خود گوش دهید و اقدامات لازم را به موقع انجام دهید. بازگشت به فعالیت های ورزشی را تنها زمانی شروع کنید که مطمئن باشید به طور کامل بهبود یافته‌اید. در صورت بروز هرگونه آسیب ورزشی توصیه می‌شود به بهترین فیزیوتراپیست مراجعه کرده و از دستورالعمل های تجویزی پیروی کنید و تمام مراحل درمانی را تا انتهای جلسات انجام دهید.
سوالات متداول
اگر بعد از یک آسیب ورزشی درد شدید، تورم یا محدودیت در حرکت دارید که پس از چند روز بهبود نمی‌یابد، باید به فیزیوتراپیست مراجعه کنید. همچنین پس از جراحی های ورزشی، فیزیوتراپی برای بازگشت به فعالیت های روزمره ضروری است.
مدت زمان فیزیوتراپی بستگی به شدت و نوع آسیب دارد. برخی از آسیب ها ممکن است تنها چند جلسه نیاز داشته باشند، در حالی که آسیب های شدید تر ممکن است نیاز به چندین هفته یا ماه درمان مداوم داشته باشند.
برخی از تکنیک های فیزیوتراپی ممکن است کمی ناراحت کننده باشند، به ویژه در مواردی که ناحیه آسیب دیده متورم یا حساس است. با این حال، فیزیوتراپیست ها تلاش می‌کنند تا درمان را به گونه ای انجام دهند که درد را به حداقل برسانند و شما را در روند بهبود کمک کنند.