اسکولیوز یکی از مشکلات رایج ستون فقرات است که خیلی از افراد با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. وقتی ستون فقرات به شکل غیرطبیعی منحرف می‌شود، میتواند درد، مشکلات حرکتی و حتی مشکلات تنفسی ایجاد کند. خوشبختانه روش‌های مختلفی برای درمان اسکولیوز وجود دارد که یکی از مؤثرترین‌هاش فیزیوتراپی هست. حالا بیاید ببینیم فیزیوتراپی دقیقاً چطوری به درمان اسکولیوز کمک می‌کند و چرا این روش برای خیلی‌ها بهترین گزینه است.
اسکولیوز چیست و چرا باید به آن توجه کنیم؟
اول از همه، بهتر است با خود اسکولیوز آشنا بشویم. اسکولیوز یک انحنای غیرطبیعی در ستون فقرات است که معمولا به شکل حرف “S” یا “C” دیده می‌شود. این انحنا میتواند خفیف یا شدید باشد و بسته به شدت آن، مشکلات مختلفی ایجاد کند.
اگر اسکولیوز درمان نشود، ممکنه باعث درد مزمن کمر، خستگی سریع، محدودیت در حرکت و حتی مشکلات تنفسی بشود. مخصوصاً برای بچه‌ها و نوجوانانی که در حال رشد هستند، کنترل این بیماری اهمیت زیادی دارد چون ستون فقرات هنوز انعطاف‌پذیر است و می‌توانیم با درمان به موقع از پیشرفت انحنا جلوگیری کنیم.
بیشتر بخوانید : کرایوتراپی در فیزیوتراپی
نقش فیزیوتراپی در درمان اسکولیوز چیست؟
فیزیوتراپی یکی از موثرترین روش‌های غیرجراحی برای کمک به درمان اسکولیوز است که با هدف اصلاح انحراف ستون فقرات و کاهش علائم مرتبط انجام می‌شود. فیزیوتراپی چطور کار می‌کند؟
1.تقویت عضلات حمایت‌کننده ستون فقرات
وقتی اسکولیوز دارید، بعضی عضلات ضعیف می‌شوند و بعضی عضلات دیگر بیش‌فعال. فیزیوتراپی با تمرینات هدفمند به تقویت عضلات ضعیف کمک می‌کند تا تعادل عضلانی برقرار بشود و ستون فقرات بهتر حمایت بشود.
2.کشش عضلات سفت و کوتاه شده
عضلات سمت خمیدگی معمولاً کوتاه و سفت می‌شوند که باعث بدتر شدن انحراف می‌شود. تمرینات کششی مخصوص فیزیوتراپی باعث افزایش انعطاف‌پذیری این عضلات می‌شود و فشار را کاهش می‌دهد.
3.اصلاح وضعیت بدن (Posture)
فیزیوتراپیست‌ها آموزش می‌دهند چگونه در نشستن، ایستادن، خوابیدن و فعالیت‌های روزمره وضعیت صحیح بدن را حفظ کنیم. این آموزش‌ها برای کاهش فشارهای نادرست روی ستون فقرات است .
4.کاهش درد و بهبود عملکرد
با استفاده از تکنیک‌هایی مثل ماساژ درمانی، الکتروتراپی، اولتراسوند و گرما درمانی، درد کاهش پیدا می‌کند و عضلات بهتر خون‌رسانی می‌شود که باعث بهبود سریع‌تر می‌شود.
تفاوت فیزیوتراپی با ورزش‌های معمولی
بسیاری از افراد فکر می‌کنند با ورزش کردن عادی می‌توانند اسکولیوز را کنترل کنند، اما واقعیت این است که تمرینات فیزیوتراپی هدفمند و تخصصی طراحی می‌شوند. ورزش معمولی ممکنه عضلات کلی بدن را تقویت کند، ولی فیزیوتراپی تمرکز آن بر روی تقویت عضلات خاص، کشش‌های مناسب و اصلاح عادت‌های بد حرکتی هست.
همچنین فیزیوتراپی با توجه به نوع اسکولیوز، شدت انحراف و سن بیمار، برنامه‌ای کاملاً شخصی‌سازی شده ارائه می‌دهد. این باعث می شود نتیجه درمان بهتر و پایدارتر باشد.
چه کسانی بیشترازفیزیوتراپی بهره می‌برند؟
فیزیوتراپی میتواند به خیلی‌ها کمک کند، مخصوصاً کسانی که بدن آن ها به مراقبت و اصلاح نیاز دارد.
کودکان و نوجوانان: چون بدنشون هنوز در حال رشد هست، مشکلاتی مثل انحراف ستون فقرات (اسکولیوز) راحت‌تر قابل درمان است . با تمرین‌ها و حرکات مخصوص، می‌توانیم جلوی پیشرفت مشکلات را بگیریم و ستون فقرات را درست کنیم.
افرادی که اسکولیوز دارن ولی وضعیتشون خفیف یا متوسطه: این دسته از افراد می‌توانن بدون نیاز به جراحی، با فیزیوتراپی بیماری‌شان را کنترل کنند و بهتر زندگی کنند.
بیمارانی که عمل جراحی انجام دادند: بعد از جراحی، بدن نیاز به بازسازی و قوی شدن دارد. فیزیوتراپی کمک می‌کند حرکت آن بهتر بشود و سریع‌تر به حالت عادی برگردد.
کسانی که درد دارن و دنبال راهی برای کاهش درد هستن: فیزیوتراپی میتواند دردهای مزمن مثل کمر درد و گردن درد را کم کند و کیفیت زندگی را بالا ببرد، بدون اینکه مجبور باشند همیشه دارو مصرف کنند.
در کل، هر کسی که می‌خواد بدون درد و با انرژی زندگی کند، فیزیوتراپی یک گزینه عالیه!
بیشتر بخوانید : فیزیوتراپی آرتروز زانو
چند نمونه تمرین فیزیوتراپی برای اسکولیوز
اول از همه یه نکته خیلی مهم: قبل از شروع هر تمرینی حتماً با فیزیوتراپیست خودت مشورت کنید تا تمرین‌ها مناسب وضعیت بدنتان باشد.
اما به طور کلی، این تمرین‌ها معمولاً برای اسکولیوز توصیه می‌شود:
- پل زدن (Bridge):
این تمرین به قوی‌تر شدن عضلات پشت و باسن کمک می‌کند. کافیه روی زمین بخوابید، زانوها را خم کنید و باسن را به آرامی بالا ببرید، طوری که بدن یک خط مستقیم از زانو تا شانه‌ها ایجاد کند. - کشش عضلات پهلو:
این کشش به انعطاف‌پذیری عضلاتی کمک می‌کند که در طرفی از ستون فقرات که خم شده اند کوتاه‌تر بشوند. مثلاً می‌توانید کنار دیوار بایستید و دست را بالای سر ببرید و به آرامی پهلو را بکشونید. - تمرینات تنفسی:
این تمرین‌ها باعث باز شدن قفسه سینه و بهتر شدن تنفس می‌شوند. به عنوان مثال، نفس عمیق بکشید و سینه را تا جای ممکن باز کنید، بعد هوا را به آرامی بیرون بدهید. - تمرینات اصلاح پوسچر:
تمرین‌هایی برای ایستادن و نشستن درست که به حفظ حالت طبیعی ستون فقرات کمک می‌کند. مثلاً توی حالت نشسته کمر را صاف نگه دارید و شانه‌ها را عقب بدهید.
نکات مهم برای موفقیت در درمان اسکولیوز با فیزیوتراپی
در ادامه برای بالا بردن درصد موفقیت تان در درمان حتما به نکات زیر دقت کنید .
پیوستگی و تعهد داشته باشید:
بدون انجام مرتب تمرین‌ها، فیزیوتراپی به نتیجه نمی‌رسد. هر روز وقت بذارید و تمرین‌ها را را انجام بدهید.
پیگیری جلسات:
دنبال کردن جلسات به طور منظم کمک می‌کند درمان به بهترین شکل پیش برود و فیزیوتراپیست بهتر بتواند پیشرفت درمان را بررسی کند.
رعایت آموزش‌ها :
نحوه درست نشستن، خوابیدن و انجام فعالیت‌های روزمره خیلی مهم است . این نکات را جدی بگیرید تا ستون فقراتتون بهتر حمایت بشود.
صبور باشید و نامید نشوید:
درمان اسکولیوز معمولاً زمان‌بر است و نیاز به صبر دارد. هر روز یک قدم کوچیک به سمت بهبودی بردارید و یادتون باشد که نتیجه ی آن ارزشش را دارد.
نتیجه گیری
اسکولیوز اگر جدی گرفته نشود، کم‌کم میتواند روی کیفیت زندگی تأثیر بذارد؛ از درد و خستگی گرفته است تا محدودیت در حرکت. فیزیوتراپی، مخصوصاً وقتی به‌صورت تخصصی و منظم انجام بشود، میتواند جلوی پیشرفت این انحنا را بگیرد و به بدن کمک کند که به تعادل برگردد.
خیلی از افرادی که به مراکزی مثل مرکز فیزیوتراپی تسکا مراجعه کردند، با تمرین‌های شخصی‌سازی‌شده و راهنمایی درست، توانسته اند وضعیت ستون فقرات شان را بهتر کنند و دردشان را کاهش بدهند. اگه فکر می‌کنید وقت آن است که یک قدم برای سلامتی بدن خود بردارید، شاید یک مشاوره ساده با یک فیزیوتراپیست مجرب همان شروعی باشد که لازم دارید.
سوالات متدوال
1. آیا باید بریس استفاده کرد؟
وقتی زاویه Cobb ≥20 درجه باشد معمولاً توصیه می‌شود؛ ۲۰ ساعت در روز پوشیده شود تا پیشرفت منحنی متوقف شود .
2.برای چه منحنی‌هایی جراحی لازم است؟
زاویه بیش از 45–50 درجه یا مواردی با مشکلات تنفسی/کمر درد شدید که به درمان غیرجراحی پاسخ نمی‌دهند .
3.چه مدت باید ادامه داد؟
مدیریت اسکولیوز معمولاً مادام‌العمر است؛ حتی پس از جلسات اولیه باید برنامه تمرینی خانگی همراه با بازبینی‌های دوره‌ای ادامه یابد .